Wydawać by się mogło, że mąka pszenna to jeden z podstawowych produktów w kuchni i ciężko przygotować tradycyjny posiłek bez jej udziału. Chociaż jest powszechnie używana w kuchni, nie zawsze bywa odpowiednia dla osób z nietolerancją glutenu lub tych, którzy pragną urozmaicić swoją dietę. W tym artykule przyjrzymy się dziesięciu alternatywom dla mąki pszennej, które są łatwo dostępne i mogą wprowadzić nowe smaki i wartości odżywcze do codziennych potraw.
Mąka pszenna – dlaczego warto korzystać z alternatyw
Zastępowanie mąki pszennej otwiera szerokie możliwości: począwszy od smaku, po teksturę, na składnikach odżywczych kończąc. Niektóre mąki, takie jak mąka ryżowa są doskonałym rozwiązaniem dla osób z nietolerancją glutenu. Mąka bezglutenowa dostarcza wartościowych składników, których brakuje w tradycyjnej mące pszennej. Sięganie po zamienniki mąki pszennej to nie tylko dobry wybór dla osób będących na diecie bezglutenowej, ale także sposób na wzbogacenie jadłospisu o składniki odżywcze i okazję do eksperymentów kulinarnych.
Mąka jaglana
Mąka jaglana powstaje z mielonych ziaren kaszy jaglanej. To prawdziwa skarbnica wartości odżywczych takich jak białko, błonnik, witaminy z grupy B, żelazo i magnez. Wyróżnia się ona niskim indeksem glikemicznym, dzięki czemu jest to dobra alternatywa dla osób z cukrzycą. Dodatkowo nie zawiera glutenu.
Doskonale sprawdza się w wypiekach chleba, placków czy wszelkiego rodzaju ciast, nadając potrawom lekkość. Z uwagi na lekko gorzkawy posmak, najlepiej łączyć ją z innymi mąkami.
Mąka gryczana
To kolejna propozycja mąki bezglutenowej, która znalazła szerokie zastosowanie w kuchni. Ze względu na wyrazisty, klasyczny dla kuchni polskiej smak idealnie sprawdzi się do wytrawnych dań, wypieku chleba, wyrobu makaronów, naleśników czy ciast. Dodając do niej mąkę pszenną, uzyskamy delikatniejszy smak, a nasze potrawy będą mniej suche. Gryka, z której powstaje mąka, jest bardzo dobrym źródłem żelaza i białka. Dlatego też po ten rodzaj alternatywy dla tradycyjnej mąki pszennej powinni sięgać wegetarianie i weganie.
Mąka migdałowa
Mąka migdałowa to nic innego jak zmielone migdały. Powstaje ona z blanszowanych, nieprażonych nasion migdałowca. Jej orzechowy posmak doskonale sprawdzi się przy wypieku ciast, ciasteczek czy muffinów. Jest to jeden z produktów używanych przez osoby na diecie ketogenicznej. Wykorzystywana jest m.in. jako składnik do wypieku pieczywa. Zastępując tradycyjną mąkę mąką migdałową, eliminujemy natychmiastowy skok cukru we krwi. Jest ona wolniej wchłaniana i trawiona przez nasz organizm.
Mąka ziemniaczana
Powstaje w wyniku wydzielenia z ziemniaków skrobi, dlatego nazywana jest tzw. skrobią ziemniaczaną. Ze względu na swoje szerokie zastosowanie, znana jest chyba każdemu. Mąką ziemniaczaną zagęszczamy sosy, zupy, robimy z niej kisiele i budynie, elastyczne ciasta na kluski, knedle czy pyzy. Często używana jest także do wypieków, nadając im odpowiednią strukturę i kruchość.
Mąka ryżowa
Nietolerancja glutenu to dość często występujący problem, który dotyka coraz więcej osób na całym świecie. Osoby dotknięte tym zaburzeniem, często zastanawiają się czym zastąpić mąkę pszenną. Wytwarzana jest ze zmielonych ziaren ryżu. Wykorzystuje się ją do zagęszczania zup, pieczenia bezglutenowego pieczywa czy słodkich wypieków takich jak naleśniki. Ze względu na niską zawartość sodu, duże ilości łatwo trawionych węglowodanów oraz zawartości lizyny jest to produkt odpowiedni dla osób chorych na celiakię.
Mąka kokosowa
Mąki bezglutenowe cieszą się coraz większą popularnością. Kolejną z nich jest mąka kokosowa. Powstaje ona jako produkt uboczny podczas wytwarzania oleju i mleka kokosowego. Jest odpowiednia do ciast czy naleśników. Nadaje im niepowtarzalny aromat i ciekawą strukturę. Sprawdza się ona także w zagęszczaniu zup i innych potraw. Jest bardzo wydajna – należy używać jej w całkowicie innych proporcjach niż tradycyjnej mąki pszennej. To mąka bogata w błonnik, którą co ciekawe można jeść na surowo!
Mąka owsiana
To kolejna alternatywa, którą można zastąpić mąkę pszenną. Obfituje ona w przeciwutleniacze, minerały i witaminy z grupy B. Mąka owsiana pozyskiwana jest ze zmielonych płatków owsianych, a co za tym idzie, można ją szybko przygotować w zaciszu domowej kuchni. Nadaje ona daniom charakterystycznej wilgotności i puszystości, a prawdziwi koneserzy mogą w niej wyczuć orzechową nutkę. To dobry produkt do alternatywnej wersji gofrów, placuszków z owocami albo zagęstnik kotletów warzywnych.
Mąka kukurydziana
Mąkę pszenną można zastąpić również mąką kukurydzianą. To kolejna propozycja z rodziny mąk bezglutenowych. Powstaje z suszonych i zmielonych ziaren kukurydzy. Spożywając ją, warto pamiętać, że ma ona wysoki indeks glikemiczny. Jest to szczególnie istotne w przypadku osób z cukrzycą. To dobre źródło żelaza, magnezu, cynku i folianów. Mąka kukurydziana wykorzystywana jest do pieczenia ciast, omletów oraz placków, a także jako zagęszczacz do dań czy bezglutenowa panierka do mięsa.
Mąka orkiszowa
Uważana jest za jedną z najzdrowszych mąk. Ma delikatny, dość neutralny smak, dzięki temu znajduje zastosowanie niemal w każdym kulinarnym obszarze – od słodkich wypieków po wytrawne chleby. Sprawdza się nawet do wyrobu tortilli, którą zazwyczaj w warunkach domowych robimy z mąki pszennej. Do dyspozycji mamy całą gamę mąk orkiszowych. Każda z nich charakteryzuje się innym zastosowaniem. Najpopularniejszym typem mąki orkiszowej jest 2000, czyli mąka ciemna pełnoziarnista. Zawiera ona najwięcej składników mineralnych i błonnika. Pieczywo czy makaron powstający z tej mąki zapewnia długie uczucie sytości, jednak trudniej go strawić. Bardzo popularnym typem jest mąka graham 1850, która najczęściej używana bywa do wyrobu chleba i bułek. Mąki typu 700, 650 czy 550 to produkty, którymi najłatwiej zastąpić mąkę pszenną. Są one lekkostrawne, polecane dla dzieci. Sprawdzą się do delikatnych słodkich ciast, pizzy i naleśników. Mąki orkiszowe można łączyć z innymi m.in. przy wypieku chleba.
Mąka sojowa
Soja to produkt uwielbiany przez wegetarian. Jest ona bardzo wartościowa i daje wiele możliwości kulinarnych. Wytwarzana z jej ziaren mąka to produkt o neutralnym zapachu i smaku nadający się zarówno do dań słodkich, jak i słonych. Mąka sojowa obniża poziom cukru we krwi, jest też bogata w białko, dzięki czemu uważana jest za produkt sprzyjający utracie wagi i budowie masy mięśniowej. To produkt o bardzo dobrych właściwościach wiążących. Sprawdzi się m.in. się w przepisach, w których chcemy zredukować ilość jaj.
Źródła:
Zboża bezglutenowe alternatywą dla osób chorych na celiakię, I Przetaczek-Rożnowska, E Bubis – Kosmos, 2016 – bibliotekanauki.pl
Mąki niechlebowe i ich zastosowanie, D Czerwinska – Przegląd Zbożowo-Młynarski, 2010 – agro.icm.edu.pl
