W chwili zawarcia związku małżeńskiego między mężem a żoną powstaje z mocy prawa wspólność majątkowa. Ustrój ten sprawia, że majątek, który wspólnie zgromadzą małżonkowie, jest przez nich wspólnie zarządzany a każdy z nich ma w nim równe udziały. Polski system prawny pozwala dokonać pewnych modyfikacji w tym zakresie. Możliwe jest również, pod pewnymi warunkami, ustanowienie całkowitej rozdzielności majątkowej a tym samym zlikwidowanie majątku wspólnego.
Czym jest intercyza małżeńska?
Intercyza małżeńska to rodzaj umowy cywilnoprawnej, której stronami są małżonkowie lub osoby, które dopiero zamierzają wstąpić w związek małżeński. Podpisane umowy majątkowej małżeńskiej ma na celu ustalenie majątkowego ustroju małżeńskiego innego niż ustawowy. Ustanowić rozdzielność majątkową można jedynie w formie aktu notarialnego. Oprócz intercyzy ustanawiającej pełną rozdzielność majątkową, strony umowy majątkowej mogą sporządzić umowę, na mocy której wspólność majątkowa będzie rozszerzona bądź ograniczona. Możliwe jest również sporządzenie umowy ustanawiającej rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków.
Na czym polega ustawowy ustrój majątkowy?
Ustawowy ustrój majątkowy składa się z majątku osobistego każdego z małżonków oraz majątku wspólnego. Z mocy prawa z chwilą zawarcia związku małżeńskiego między mężem a żoną powstaje ustawowa wspólność majątkowa. Oznacza to, że niektóre rzeczy, prawa majątkowe czy dochody od tego momentu stają się częścią wspólnego majątku małżonków. Taki „domyślny” ustrój majątkowy można zmienić poprzez intercyzę. Tego rodzaju umowa pozwala włączyć wybrane składniki majątku osobistego każdego z małżonków do majątku wspólnego, a także wyłączyć z niego poszczególne elementy.
Jakie składniki obejmuje majątek wspólny małżonków?
Do jego elementów zaliczają się między innymi:
- pobrane wynagrodzenie za pracę oraz dochody z każdej formy działalności zarobkowej obu małżonków,
- dochody pochodzące zarówno z majątku wspólnego, jak i z majątku osobistego każdego z małżonków,
- środki zgromadzone na rachunkach otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego męża i żony,
- kwoty składek zapisane na subkoncie emerytalnym.
Jakie elementy składają się na majątek osobisty małżonków?
Do majątku osobistego każdego z nich zaliczamy:
- przedmioty majątkowe nabyte przed ustanowieniem wspólności ustawowej,
- przedmioty majątkowe nabyte poprzez zapis, darowiznę lub dziedziczenie, chyba że darczyńca lub spadkodawca postanowił inaczej,
- prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej, regulowane odrębnymi przepisami,
- przedmioty majątkowe służące do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków,
- niezbywalne prawa, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie,
- przedmioty majątkowe uzyskane jako odszkodowanie za uszkodzenie ciała,
- wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę,
- nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków,
- prawa autorskie, prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy,
- przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego.
Czy warto podpisać intercyzę?
To czy zdecydujemy się na podpisanie intercyzy, zależy przede wszystkim od naszej indywidualnej sytuacji. Ustanowienie rozdzielności majątkowej może być rozwiązaniem, z którego mogą skorzystać małżeństwa, w których mąż lub żona prowadzi działalność gospodarczą obarczoną dużym ryzykiem. Sporządzenie intercyzy może ochronić majątek drugiego małżonka, a tym samym zabezpieczać rodzinę przed ewentualnymi skutkami błędnych decyzji biznesowych. Aby intercyza była skutecznym zabezpieczeniem przed odpowiedzialnością za potencjalne długi, ważne jest, aby informować o jej istnieniu potencjalnych wierzycieli oraz partnerów biznesowych.
Rozdzielność majątkowa zapewnia korzyści poprzez umożliwienie każdemu z małżonków niezależnego zarządzania swoim majątkiem, jednocześnie chroniąc go przed ewentualnym marnotrawieniem przez drugiego małżonka. W przypadku rozwodu mając podpisaną intercyzę, nie trzeba dzielić majątku wspólnego, ponieważ on nie istnieje. Dzięki czemu spraw rozwodowa jest krótsza oraz mniej uciążliwa. Z drugiej strony, jeśli małżonkowie osiągają znacząco różne dochody, intercyza uniemożliwi im wspólne rozliczanie podatku dochodowego, co może być wadą tego rozwiązania.
Jakie są koszty sporządzenia intercyzy u notariusza?
Na cenę sporządzenia umowy majątkowej małżeńskiej składają się taksa notarialna, która jest ustalana indywidualnie, oraz opłata za wypisy aktu notarialnego, wynosząca 6 zł netto (7,38 zł brutto) za każdą rozpoczętą stronę.
alt=”kancelaria notarialna”
https://elements.envato.com/statue-of-justice-and-female-lawyer-in-suit-at-wor-VQJQ6GX
Jakie wyróżniamy rodzaje rozdzielności majątkowej?
W zależności od preferencji małżonków umowa majątkowa małżeńska może spowodować ustanowienie całkowitej rozdzielności majątkowej, a także rozszerzyć lub ograniczyć wspólność ustawową. Zawarcie intercyzy może również ustanowić rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków. Osoby, które zdecydują się podpisać jedną z wyżej wymienionych umów, muszą udać się do notariusza, który na podstawie przedłożonych przez nich dokumentów sporządzi odpowiednią intercyzę. Niezbędnym wymogiem jest uzyskanie pełnej zgody stron biorących udział w czynność.
Czym jest pełna rozdzielność majątkowa?
Jeśli intercyza zostanie zawarta przed zawarciem małżeństwa, każdy z małżonków zachowuje zarówno majątek osobisty, jak i majątek nabyty już w trakcie trwania małżeństwa. Natomiast gdy intercyza zostaje zawarta w trakcie trwania małżeństwa, dotychczas zgromadzony majątek wspólny zostaje podzielony. Przyjmuje się, że udziały małżonków są równe, chyba że umowa majątkowa małżeńska określa inaczej. Małżonkowie dodatkowo w treści intercyzy określają sposób podziału majątku wspólnego. Po ustanowieniu rozdzielności majątkowej każdy z małżonków samodzielnie zarządza swoim majątkiem.
Czym jest intercyza rozszerzająca?
Umowa rozszerzająca wspólność ustawową polega na tym, że składniki majątkowe, które normalnie weszłyby do majątków osobistych małżonków, zostają włączone do ich majątku wspólnego. Kluczowe jest to, że małżonkowie mogą w umowie dokładnie określić, które elementy ich majątków osobistych będą stanowić część majątku wspólnego. W skrajnych przypadkach mogą rozszerzyć wspólność majątkową na wszystkie przedmioty, które posiadają w momencie zawarcia umowy, oraz te, które nabędą w przyszłości. Nie można jednak rozszerzyć wspólności na:
- przedmioty majątkowe, które małżonek otrzyma w drodze dziedziczenia, zapisu lub darowizny,
- prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej, regulowane odrębnymi przepisami,
- niezbywalne prawa, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie,
- wierzytelności wynikające z odszkodowań za uszkodzenie ciała lub pogorszenie zdrowia, o ile nie wchodzą one w skład wspólności ustawowej, oraz zadośćuczynienia za doznaną krzywdę,
- niewymagalne wierzytelności związane z wynagrodzeniem za pracę lub inną działalność zarobkową każdego z małżonków.
Czym jest wspólność majątkowa ograniczona?
Wspólność ograniczona oznacza, że małżonkowie mogą wykluczyć z majątku wspólnego określone rodzaje składników, które w przeciwnym razie byłyby jego częścią. Przykładowo, małżonkowie mogą ustalić, że wynagrodzenie za pracę jednego z nich będzie wchodzić w skład jego majątku osobistego. Przepisy nie precyzują ograniczeń co do zakresu redukcji wspólności. Należy jednak pamiętać, że małżonkowie nie mają pełnej swobody w tej kwestii. Jeżeli wykluczono by z majątku wszystkie składniki, nastąpiłoby ustanowienie pełnej rozdzielności majątkowej. Ponadto z majątku wspólnego nie można wykluczyć składników, które z mocy prawa powinny należeć do obojga małżonków.
Na czym polega wyrównanie dorobków?
Umowa ustanawiająca rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków działa podobnie jak rozdzielność całkowita. Gdy dojdzie do jej podpisania, w trakcie trwania małżeństwa istnieją wyłącznie majątki osobiste, a majątek wspólny nie występuje. Różnica między tymi ustrojami majątkowymi staje się widoczna np. w momencie ustania małżeństwa poprzez rozwód. Wówczas małżonek, którego dorobek jest mniejszy od majątku drugiego, może domagać się wyrównania dorobków przez zapłatę lub przeniesienie prawa.
Podsumowanie
Intercyza małżeńska jest rozwiązaniem, które umożliwia osobom będącym stronami umowy samodzielnie kształtować istniejący między nimi ustrój majątkowy. Ustanowienie pełnej rozdzielność majątkowej ma swoje plusy i minusy. Podpisując intercyzę, możemy zabezpieczyć finanse rodzinne, gdy jeden z małżonków prowadzi działalność gospodarczą obarczoną dużym ryzykiem lub zmaga się z problemami takimi jak hazard czy uzależnienie od alkoholu. Decyzja o sporządzeniu intercyzy wpływa również na długość postępowania rozwodowego. Wadą tego rozwiązania jest m.in. brak możliwości wspólnego składania deklaracji podatkowej, co może być istotnym minusem dla niektórych par.
